Στη μελέτη του Κωνσταντίνου Βαρλαμίτη, οικονομολόγου και τέως προέδρου του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, που δημοσιεύθηκε στο Ινστιτούτο ΕΝΑ, επιχειρείται μια πολύπλευρη ανάλυση του συστήματος των ανταποδοτικών τελών στους Δήμους, με έμφαση στα τέλη καθαριότητας και φωτισμού. Η μελέτη εστιάζει κυρίως στην επιβάρυνση των κατοίκων μέσω των τελών ανά τετραγωνικό μέτρο και αναλύει συγκριτικά στοιχεία από Δήμους του Βόρειου και Νότιου Τομέα Αθηνών, αξιολογώντας τόσο τις τάσεις της τελευταίας πενταετίας όσο και τις ανισότητες που αναδεικνύονται.
Ο συγγραφέας προσεγγίζει το ζήτημα των ανταποδοτικών τελών από διάφορες σκοπιές –οικονομική, κοινωνική, διοικητική και περιβαλλοντική– επισημαίνοντας προβλήματα διαφάνειας και συμμετοχής στη διαδικασία καθορισμού τους. Υπογραμμίζει την απουσία λεπτομερών απολογιστικών στοιχείων, την αναποτελεσματική στόχευση των κοινωνικών τιμολογίων και τη δυσκολία των διαδικασιών ένταξης. Ταυτόχρονα, προτείνει τη σύνδεση των τελών με το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών και την ικανοποίηση των δημοτών, ενώ τονίζει την ανάγκη για καθιέρωση δεικτών απόδοσης και αξιολόγησης.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις επιπτώσεις του ενεργειακού κόστους, των μισθολογικών αυξήσεων και της συνολικής αύξησης των δαπανών, χωρίς ανάλογη βελτίωση των εισοδημάτων των δημοτών. Τονίζεται πως σε κοινωνικά και οικονομικά ευάλωτες περιοχές, η επιβάρυνση είναι δυσανάλογη και απαιτείται ενίσχυση μέσω μεταφοράς πόρων από τον ΕΝΦΙΑ.
Τέλος, η μελέτη προτείνει πως οι φιλοπεριβαλλοντικές πολιτικές μπορούν να λειτουργήσουν και ως μέσο μείωσης του κόστους, ενώ επισημαίνει την ανάγκη για διαδημοτικές συνεργασίες, τεχνολογική αξιοποίηση και εθνικό σχεδιασμό, καθώς οι παθογένειες της κρατικής διαχείρισης επηρεάζουν καταλυτικά την αποδοτικότητα των ανταποδοτικών υπηρεσιών και την επιβάρυνση των πολιτών.
Η μελέτη, εν ολίγοις, δεν περιορίζεται σε μια τεχνική καταγραφή αριθμών, αλλά εξετάζει σφαιρικά τα ανταποδοτικά τέλη ως πεδίο άσκησης οικονομικής δικαιοσύνης, διοικητικής αποτελεσματικότητας και περιβαλλοντικής ευθύνης.
