Η Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου διοργανώνει και θα φιλοξενήσει από τις 11 Ιουλίου 2024 μέχρι και τις 2 Φεβρουαρίου 2025 μια νέα, επίκαιρη έκθεση με τον τίτλο ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, η οποία ανιχνεύει τη σχέση της τέχνης με την πολιτική ιστορία στη Νότια Ευρώπη. Πρόκειται για την πρώτη μεγάλη, διεθνή έκθεση που πραγματεύεται τη σχέση της τέχνης με την δημοκρατία κατά την διάρκεια μιας από τις πιο καθοριστικές περιόδους για την ιστορία της Νότιας Ευρώπης, καθώς τρεις χώρες, η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ισπανία μετέβησαν από ένα απολυταρχικό καθεστώς στο δημοκρατικό πολίτευμα.
Με άξονα την τέχνη της αντίστασης και της διαμαρτυρίας στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία, η έκθεση αντιμετωπίζει συγκριτικά για πρώτη φορά σε διεθνές επίπεδο την πολιτική λειτουργία της τέχνης στα δικτατορικά καθεστώτα του Ευρωπαϊκού Νότου και διερευνά την ποικιλομορφία των καλλιτεχνικών αναζητήσεων, τις συγκλίσεις και τις αποκλίσεις, τις καλλιτεχνικές πρακτικές που γεννήθηκαν μέσα από τον αγώνα για ελευθερία, καθώς και την ενεργή κληρονομιά τους. Συγκεκριμένα, εστιάζει στις δεκαετίες του 1960 και 1970, τη μετάβαση από τα αυταρχικά καθεστώτα στα δημοκρατικά πολιτεύματα και το ρόλο των καλλιτεχνών στη διεκδίκηση των πολιτικών ελευθεριών, με κύριους θεματικούς άξονες «Το Πρόσωπο του Εχθρού», την «Αντίσταση», την «Εξέγερση» και τη «Διέγερση».
Η εκθεσιακή δραστηριότητα, η συγκρότηση καλλιτεχνικών ομάδων, ο κριτικός λόγος, ο ρόλος της αφηρημένης τέχνης, η ανάδειξη του κριτικού ρεαλισμού, η τέχνη της διαμαρτυρίας μέσω της αφίσας, της χαρακτικής και της performance, η διεκδίκηση της ορατότητας του σώματος σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, καθώς και η συνολικότερη εμπλοκή της τέχνης στη δημόσια σφαίρα επισφραγίζουν το αίτημα του εκδημοκρατισμού και αποτελούν σημαντικά πεδία έρευνας και εικαστικής δραστηριότητας.
Η έκθεση ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ αποτελεί ένα συνολικό εγχείρημα στο οποίο συμμετέχουν πάνω από 55 καλλιτέχνες και ομάδες καλλιτεχνών, ανάμεσά τους η γνωστή Χαλκηδονιώτισσα ζωγράφος Κλεοπάτρα Δίγκα*. Θα περιλαμβάνει 140 εικαστικά έργα, από την Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία, αλλά και αφίσες, βιντεοπροβολές, performances. Στο πλαίσιο της έκθεσης θα πραγματοποιηθεί ένα κινηματογραφικό αφιέρωμα, καθώς και ένα συνέδριο με θέμα τη δημοκρατία και τις εικαστικές τέχνες.
Απόψεις της έκθεσης στην Εθνική Πινακοθήκη.
Ακολουθεί η λίστα των καλλιτεχνών της έκθεσης:
Agrupación de Plásticos, Jóvenes Cristóbal Aguilar, Αλέξης Ακριθάκης, Δημήτρης Αληθεινός, Fernando Almela, Francisco Álvarez, Manel Armengol, Γεώργιος Βακιρτζής, Γιάννης Βαλαβανίδης, Eugènia Balcells, Μάριος Βατζιάς, Fernando “Coco” Bedoya, Fernando Botero, Γιάννης Γαΐτης, CADA, Manuel Calvo, Κλεοπάτρα Δίγκα, Equipo Crónica, José Antonio Alcácer Garmendia, Carlos Gentil-Homem, Èulàlia Grau, Ana Hatherly, Γιώργος Ιωάννου, Νίκη Καναγκίνη, Ηρώ Κανακάκη, Λευτέρης Κανακάκις, Τηλέμαχος Κάνθος, Βλάσης Κανιάρης, Χρήστος Καπράλος, Μαρία Καραβέλα, Κυριάκος Κατζουράκης, Βάσω Κατράκη, Δημοσθένης Κοκκινίδης, Βάσω Κυριάκη, Αλέκος Βλ. Λεβίδης, Κωνσταντίνος Μαλάμος, Δημήτρης Μυταράς, Νέοι Έλληνες Ρεαλιστές (Γιάννης Βαλαβανίδης, Κλεοπάτρα Δίγκα, Χρόνης Μπότσογλου, Κυριάκος Κατζουράκης, Γιάννης Ψυχοπαίδης), Ρίκα Πανά, Θόδωρος (Παπαδημητρίου), Λήδα Παπακωνσταντίνου, Κωνσταντίνος Παρθένης, Δημήτρης Περδικίδης, Πάρις (- Αλέξανδρος) Πρέκας, Joan Rabascall, Paula Rego, Γιώργος Σικελιώτης, Nikias Skapinakis, Δημοσθένης Σκουλάκης, Alberto Solsona, Ernesto de Souza, Τάσσος (Αλεβίζος Αναστάσιος), Μανόλης Τζομπανάκης, Γιάννης Χαΐνης, Jaume Xifra, Γιάννης Ψυχοπαίδης.
*Κλεοπάτρα Δίγκα
Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε ζωγραφική και σκηνογραφία στην Α.Σ.Κ.Τ. με υποτροφία του Ι.Κ.Υ. και δασκάλους τους Γ. Μόραλη, Ν. Νικολάου και Β. Βασιλειάδη. Συνέχισε τις σπουδές της στο Παρίσι (1970-1974) με υποτροφία της Ακαδημίας Αθηνών, στην École Nationale Supérieure des Beaux-Arts και στην École Nationale Supérieure des Arts Decoratifs. Στο Παρίσι εργάστηκε ως βοηθός του σκηνογράφου Hubert Monloup σε πολλές θεατρικές παραστάσεις. Αφού επέστρεψε στην Ελλάδα, έκανε την πρώτη της ατομική έκθεση στο Κ.Ε.Τ. (Αθήνα, 1975).
Η ζωγραφική της αρχικά απηχεί επιρροές από την ποπ-αρτ και βαθμιαία οδηγείται σε ένα είδος κριτικού ρεαλισμού με αρκετά αυτοβιογραφικά στοιχεία. Στη συνέχεια, με τις σειρές Αυτοπορτρέτα και Ανθρώπινη Κατάσταση, η θεματολογία της αποκτά έναν εντονότερα ανθρωποκεντρικό και υπαρξιακό χαρακτήρα, διατηρώντας πάντα την κριτική της διάθεση. Η ίδια στάση επικρατεί και στα πιο πρόσφατα έργα της, μέσω των οποίων επιχειρεί να σχολιάσει τις επιπτώσεις του σύγχρονου τρόπου ζωής στη διαμόρφωση της σημερινής πραγματικότητας.
Παράλληλα έχει εργαστεί ως σκηνογράφος, σε συνεργασία με κρατικά, ελεύθερα και περιφερειακά θέατρα, καθώς και σε κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές. Συμμετείχε επίσης με δικές της εκπομπές στο κρατικό ραδιόφωνο (Τρίτο Πρόγραμμα του Μάνου Χατζηδάκι).
Από το ξεκίνημα της πορείας της έως σήμερα, ένα μέρος της δραστηριότητάς της συνδέεται με τη συμμετοχή της σε συλλογικά ή θεσμικά σχήματα. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος πολλών καλλιτεχνικών ομάδων, όπως το Κ.Ε.Τ., οι Νέοι Έλληνες Ρεαλιστές και η Ομάδα για την Επικοινωνία και την Εκπαίδευση στην Τέχνη. Πρωτοστάτησε στη δημιουργία του Δικτύου Εικαστικών Εργαστηρίων του Υπ. Πολιτισμού (1997-1999), ενώ η ίδια ίδρυσε και διεύθυνε τα Δημοτικά Εικαστικά Εργαστήρια της Καλαμάτας (1985-1992) και της Πάτρας (2000-2012), αναπτύσσοντας σημαντικό έργο στον τομέα της εκπαίδευσης.
Έχει εκδώσει δύο λογοτεχνικά βιβλία (1992 και 2013).
Έχει παρουσιάσει επτά ατομικές εκθέσεις και συμμετείχε σε πολλές ομαδικές. Το 2014 οργανώνεται αναδρομική της έκθεση στο Μ.Ι.Ε.Τ. (Αθήνα). Το 2023 έργα της συμπεριελήφθησαν σε ομαδική έκθεση στην Πινακοθήκη Βογιατζόγλου.
