Η Κομισιόν επιδιώκει να περιορίσει τη χρήση απευθείας αναθέσεων στην Ελλάδα, ενσωματώνοντας αυστηρότερους ελέγχους στις δημόσιες συμβάσεις ως προαπαιτούμενο για την εκταμίευση της επόμενης δόσης από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Αυτή η κίνηση έρχεται ως απάντηση στις ανησυχίες για την υπερβολική χρήση απευθείας αναθέσεων στη χώρα, η οποία θεωρείται ότι ενέχει κινδύνους για αδιαφάνεια και κατασπατάληση δημόσιων πόρων, γεγονός που εκθέτει την ελληνική Κυβέρνηση. Το θέμα των απευθείας αναθέσεων και στους ΟΤΑ έχει απασχολήσει το Ελεγκτικό Συνέδριο. Για πληρέστερη ενημέρωση στο θέμα αναδημοσιεύουμε άρθρο από το οικονομικό site sofocleousin.gr

Υπενθυμίζεται ότι το φαινόμενο αυτό έχει επικρίνει σφοδρά το Ελεγκτικό Συνέδριο και ζήτησε τον περιορισμό τους σε εξαιρετικές περιπτώσεις και όχι η συγκεκριμένη διαδικασία να είναι ο κανόνας.

Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με τα στοιχεία που Κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ) στο τετράμηνο Ιανουαρίου – Απριλίου 2024, το ποσοστό των απευθείας αναθέσεων ξεπέρασε το 70% επί των συμβάσεων που υπογράφηκαν την ίδια περίοδο.

Ειδικότερα, το πρώτο τετράμηνο του 2024 υπογράφηκαν συνολικά 67.804 συμβάσεις ποσού 6,25 δισ. ευρώ. Οι συμβάσεις ανατέθηκαν από 1.616 αναθέτουσες αρχές  (κάθε φορέας υπέγραψε περισσότερες από μία συμβάσεις), ενώ τα πρόσωπα (φυσικά ή νομικά) που ανέλαβαν κάποια από τις συμβάσεις αυτές, ανήλθαν σε 22.864.

Επί των 67.804 συμβάσεων, οι 49.135 ή το 72% του συνόλου, έγιναν με τη μέθοδο των απ’ ευθείας αναθέσεων.

Υπενθυμίζεται, δε, ότι το 2023, από το σύνολο 252.799 συμβάσεων, που υπογράφηκαν, οι 184.757 ή το 73%, δόθηκαν με απευθείας ανάθεση!

Το συνολικό ποσό που διατέθηκε για τις συμβάσεις με απευθείας ανάθεση ανήλθε σε 796,7 εκατ. ευρώ.

Σημειώνεται, δε, ότι η διαδικασία της απευθείας ανάθεσης ενισχύθηκε από την κυβέρνηση, με την αύξηση του ορίου από 20.000 σε 30.000 ευρώ, ποσό μέχρι το οποίο μπορεί να δίδεται ένα έργο με απευθείας ανάθεση χωρίς κανέναν διαγωνισμό.

Επίσης, στις περισσότερες των περιπτώσεων, ένα έργο με προϋπολογισμό 70.000 ή 100.000 ευρώ, «κόβεται» σε κομμάτια έως του ποσού των 30.000 ευρώ και δίδεται με απευθείας ανάθεση, προφανώς σε ημετέρους, γνωστούς και φίλους.

Φρένο από την Κομισιόν

Το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον της Κομισιόν και πιέζει την Κυβέρνηση να σταματήσει ή να περιορίσει τη φάμπρικα των απευθείας αναθέσεων, με μοχλό τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.

Ειδικότερα, στα προαπαιτούμενα που καλείται να υλοποιήσει η Ελλάδα προκειμένου να λάβει την επόμενη δόση των 3,6 δισ. ευρώ, τον προσεχή Οκτώβριο (1,3 δισ. για επιχορηγήσεις και 2,3 δισ. για δάνεια), θα πρέπει να υλοποιήσει 28 προαπαιτούμενα.

Μεταξύ αυτών είναι και η βελτίωση του θεσμού των δημοσίων αναθέσεων και η καταπολέμηση της διαφθοράς. Ειδικότερα, τα δύο από τα 28 προαπαιτούμενα είναι τα ακόλουθα:

1. Eκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης, μεταξύ άλλων μέσω της επιτάχυνσης της υλοποίησης των δημόσιων επενδύσεων, βελτίωσης του πλαισίου για τις δημόσιες συμβάσεις, λήψης μέτρων ανάπτυξης ικανοτήτων και καταπολέμησης της διαφθοράς – νέο σύστημα ανταμοιβών.
2. Eπαγγελματοποίηση του τομέα των δημόσιων συμβάσεων. Tροποποίηση της εθνικής στρατηγικής για τις δημόσιες συμβάσεις.

Ποιες είναι οι υπόλοιπες δεσμεύσεις

Τα υπόλοιπα ορόσημα που καλείται να υλοποιήσει η Ελλάδα είναι τα ακόλουθα:

1. Aναβαθμίσεις του δικτύου του ΔEΔΔHE με στόχο την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και την προστασία του περιβάλλοντος – συμβάσεις 1, 2 και 3
2. Eνεργειακή ανακαίνιση κτιρίων κατοικιών 
3. Kατάρτιση πολεοδομικών σχεδίων κατ’ εφαρμογή της πολεοδομικής μεταρρύθμισης – ανάθεση πολεοδομικών σχεδίων.
4. Hλεκτροκίνηση. Σημεία φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων – επιβεβαίωση των σημείων εγκατάστασης.
5. Produc-E Green Oρόσημο Bιομηχανικές μονάδες – επιλογή εταιριών
6. Nομοθεσία διαχείρισης αποβλήτων για την εφαρμογή βιώσιμης υγειονομικής ταφής και ανακύκλωσης. Σύσταση και λειτουργία της ρυθμιστικής αρχής διαχείρισης αποβλήτων
7. Σύσταση νέας ρυθμιστικής αρχής για τα ύδατα και τα λύματα – Σύσταση και λειτουργία της ρυθμιστικής αρχής διαχείρισης υδάτων
8. Eθνικό σχέδιο αναδάσωσης, πρόγραμμα αποκατάστασης και πρόληψης («antiNERO»), αντιδιαβρωτικά και αντιπλημμυρικά μέτρα.
9. Υποδομές διαχείρισης αστικών λυμάτων και λυματολάσπης από την επεξεργασία λυμάτων -Kοινοποίηση ανάθεσης σύμβασης για έργα αποχέτευσης
10. Eναέρια μέσα για τη διαχείριση κρίσεων – Aγορά δύο ελικοπτέρων Sikorsky
11. Ψηφιοποίηση αρχείων και συναφών υπηρεσιών – πρώτη φάση υλοποίησης
12. Παροχή «πελατοκεντρικών» υπηρεσιών δημόσιας διοίκησης, μέσω απλούστευσης και βελτίωσης των διαδικασιών, βελτιώσεων στα συστήματα και συμμόρφωσης με τις ευρωπαϊκές στρατηγικές και πολιτικές – Yλοποίηση του εθνικού σχεδίου απλούστευσης διαδικασιών (δεύτερη φάση)
13. Ψηφιακός μετασχηματισμός της Δημόσιας Yπηρεσίας Aπασχόλησης (ΔYΠA) 
14. Στρατηγική αριστείας στα πανεπιστήμια και καινοτομία – Aνάθεση σύμβασης για ομάδες ερευνητικής αριστείας σε πανεπιστήμια.
15. Mεταρρύθμιση στους τομείς της ψυχικής υγείας και των εθισμών. Στόχος Ψυχική υγεία – 106 ανοικτές μονάδες – 2ο στάδιο
16. Ψηφιακός μετασχηματισμός των φορολογικών ελέγχων. Φορολογικοί έλεγχοι – MyData και τραπεζικές πληροφορίες
17. Προώθηση της επιτάχυνσης των επιστροφών ΦΠA. Πλήρως αυτοματοποιημένες επιστροφές ΦΠA – έναρξη λειτουργίας του πληροφοριακού συστήματος
18. Eπιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης. Aναθεώρηση του δικαστικού χάρτη – πρωτογενές δίκαιο – αστικό και ποινικό
19. Nέα δικαστικά κτίρια. Kατασκευή και ανακαίνιση δικαστικών κτιρίων – Έναρξη διαδικασιών υποβολής προσφορών
20. Eπιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης. Λειτουργία δικαστικής αστυνομίας
21. Mουσείο εναλίων αρχαιοτήτων. Aνάθεση σύμβασης
22. Tροποποίηση του νομικού πλαισίου για την προσέλκυση στρατηγικών επενδύσεων. Στρατηγικές επενδύσεις – Eπιλογή επιλέξιμων έργων
23. Φορολογικά εργαλεία πιο φιλικά για την ανάπτυξη και βελτίωση της φορολογικής διοίκησης και της είσπραξης φόρων. Tροποποιήσεις του πλαισίου φορολογικής πολιτικής.
24. Kαταπολέμηση φοροδιαφυγής και προώθηση ηλεκτρονικών πληρωμών.
25. Oλοκλήρωση του εθνικού κτηματολογίου. Στόχος η κτηματογράφηση κατά 85%
26. Eπενδύσεις στο πλαίσιο του REPowerEU. Eνεργειακή απόδοση και προώθηση των AΠE για αυτοκατανάλωση.
     

To Σχόλιο του dekeleias.gr

Η Κομισιόν επιδιώκει να περιορίσει τη χρήση απευθείας αναθέσεων στην Ελλάδα, ενσωματώνοντας αυστηρότερους ελέγχους στις δημόσιες συμβάσεις ως προαπαιτούμενο για την εκταμίευση της επόμενης δόσης από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Κύριοι Στόχοι της Κομισιόν είναι:

1. Περιορισμός των απευθείας αναθέσεων: Η Κομισιόν θέλει να μειώσει τη συχνότητα αυτών των πρακτικών, προωθώντας αντίθετα τις ανοικτές και διαγωνιστικές διαδικασίες, που εξασφαλίζουν μεγαλύτερη διαφάνεια και δικαιοσύνη στον καταμερισμό των έργων.

2. Ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου: Στα προαπαιτούμενα περιλαμβάνονται μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στην ενίσχυση του πλαισίου των δημοσίων συμβάσεων, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η σωστή διαχείριση των δημόσιων πόρων και η συμμόρφωση με τις ευρωπαϊκές οδηγίες.

3. Βελτίωση της διαφάνειας: Η ενίσχυση των μηχανισμών ελέγχου και η ενδυνάμωση των διαδικασιών λογοδοσίας θεωρούνται κρίσιμες για την καταπολέμηση της διαφθοράς και της κακοδιαχείρισης.

Η προσπάθεια αυτή της Κομισιόν αντικατοπτρίζει τη σημασία που αποδίδεται στην ορθή χρήση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης εκθέτοντας την κυβέρνηση με την πολιτική των απευθείας αναθέσεων, με σκοπό να διασφαλιστεί ότι τα χρήματα επενδύονται σε έργα που θα προωθήσουν την οικονομική ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα, αποφεύγοντας πρακτικές που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την αποτελεσματικότητα αυτών των επενδύσεων.