του Σωτήρη Παπαδέα
ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΑΠΟΧΗΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ
ΜΕΡΟΣ 4Ο: ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Στο 1ο ΜΕΡΟΣ ασχοληθήκαμε με τα βασικά μεγέθη των εκλογών και τις μεταξύ τους ποσοστιαίες σχέσεις.
Στο 2ο ΜΕΡΟΣ ασχοληθήκαμε με τους εκλογικούς καταλόγους και την αξιοπιστία τους.
Στο 3ο ΜΕΡΟΣ ασχοληθήκαμε με την εξέλιξη των σχετικών μεγεθών, παραθέτοντας στοιχεία και κάνοντας μερικές παρατηρήσεις.
Στο 4ο και τελευταίο ΜΕΡΟΣ θα εκθέσουμε μερικές τελικές παρατηρήσεις και θα συναγάγουμε κάποια συμπεράσματα.
ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
α) Ο αριθμός των εγγεγραμμένων αυξομειώνεται μετά από διαδοχικές εισροές, εκροές και εκκαθαρίσεις. Εξηγήσαμε στην αρχή του σημειώματος πως διαμορφώνεται και ποια η σημασία του.
β) Ο νόμιμος πληθυσμός βαίνει συνεχώς μειούμενος. Το γεγονός βεβαίως αποτυπώνει ένα δημογραφικό πρόβλημα, αλλά μάς βοηθά να εκτιμήσουμε πιο σωστά την παράμετρο «συμμετοχή».
Γνωρίζουμε βέβαια ότι από τα άτομα του νόμιμου πληθυσμού (οι απογραφέντες και οι απογραφείσες ανεξαρτήτως ηλικίας) για να βρούμε τα άτομα που έχουν το δικαίωμα ψήφου πρέπει να αφαιρέσουμε κάποιες ηλικίες νέων ατόμων. Έως το 2015 είναι περ. 1,8 εκ. άτομα και για το 2021-22 είναι περ. 1,6 εκ. άτομα.
γ) Στον ακόλουθο πίνακα θα αποτυπώσουμε παράλληλα το ποσοστό των ψηφισάντων,
i) ως προς τον ΕΚΛΟΓΙΚΌ νόμιμο πληθυσμό (μόνο οι εκλέγουσες ηλικίες) και
ii) ως προς τους εγγεγραμμένους, δηλ. το ποσοστό της επίσημης συμμετοχής.
Παρατηρούμε λοιπόν ότι στις εκλογές του 2004 η απόκλιση μεταξύ των ποσοστών της «ανεπίσημης» συμμετοχής (ψηφίσαντες ως προς τον εκλογικό νόμιμο πληθυσμό) και της επίσημης (ψηφίσαντες ως προς τους εγγεγραμμένους) είναι σχεδόν 13,5 ποσοστιαίες μονάδες (90,16 – 76,50 = 13,66)!
Αντίθετα στις τελευταίες εκλογές αυτή η διαφορά συρρικνώνεται στις 11,37 ποσοστιαίες μονάδες για τις βουλευτικές του Ιουνίου του 2023 και στις 8,76 ποσοστιαίες μονάδες για τις πρόσφατες ευροεκλογές, προφανώς επειδή έχουν εκκαθαριστεί οι εκλογικοί κατάλογοι!
δ) Η συμμετοχή του 2004 (7.573.368 άτομα) ως απόλυτο νούμερο πλέον δείχνει ανεπανάληπτο ρεκόρ, όχι μόνο για λόγους πολιτικούς, αλλά και γιατί η «πραγματική» εκλογική βάση, δηλ. ο νόμιμος πληθυσμός συνεχώς μειώνεται! Βέβαια προστέθηκαν περ. 100.000 άτομα ως μία ακόμη εκλογική ηλικία, αλλά το νούμερο αυτό δεν είναι και τόσο σημαντικό.
Βεβαίως, αν γίνει πλήρης «καθαρισμός» των εκλογικών καταλόγων, αν διευκολυνθεί ακόμα περισσότερο η ψηφοφορία των μεταναστών, αν «υιοθετηθεί» περισσότερο η επιστολική ψηφοφορία, θα έχουμε αύξηση του ποσοστού συμμετοχής, αλλά το νούμερο 7,5εκ. δεν είναι εύκολο να το ξαναδούμε!
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Θεωρώ λοιπόν τη συμμετοχή του 2004 (7.573.368 άτομα) αξεπέραστο όριο συμμετοχής σε απόλυτες τιμές. Από αυτό τον αριθμό αφαιρώ περ. 500.000 άτομα, που είναι η μείωση του νόμιμου πληθυσμού. Αυτά τα 7.000.000 άτομα συνιστούν σημείο αναφοράς και με αυτό πρέπει να συγκρίνουμε τις επόμενες των εκλογών του 2004 εκλογές σε απόλυτες τιμές, αλλά και σε ποσοστά.
Με άλλα λόγια προτείνω ένα σταθερό μέγεθος (βέβαια προσαρμοσμένο στη προϊούσα μείωση του πληθυσμού) ως ανώτατο επίπεδο πολιτικής συμμετοχής και με αυτό συγκρίνω τα επόμενα νούμερα ψηφισάντων για να εκτιμήσω πόση είναι η πολιτική αποχή στις επόμενες του 2004 εκλογές. Ενδεικτικά παραθέτω δεδομένα για μερικές από αυτές.
[1] Οι ψηφίσαντες ως προς τους εγγεγραμμένους.
[2] Οι ψηφίσαντες ως προς τον ανώτατο κατά το δυνατόν ΕΚΛΟΓΙΚΟ νόμιμο πληθυσμό, δηλ. οι ψηφίσαντες το 2004 μείον 250.000 άτομα μετά το 2011 και μείον 500.000 άτομα μετά το 2022. Πρόκειται για κλιμακωτό υπολογισμό της μείωσης ΕΚΛΟΓΙΚΟΎ του νόμιμου πληθυσμού.
Σωτήρης Παπαδέας
Εκπαιδευτικός
ΕΠΙΜΥΘΙΟ
Στο σημείωμα αυτό δεν ασχολήθηκα με την πολιτική ουσία του θέματος. Έδωσα τυπικές πληροφορίες, παρέθεσα αριθμητικά στοιχεία και σχολίασα ποσοτικά και ποσοστιαία δεδομένα. Τα όποια περαιτέρω συμπεράσματα ας εξαχθούν από τον καθένα και την καθεμία κατά το δοκούν (ίσως και κατά το συμφέρον)!
Όλα τα στοιχεία τα πήρα από τις εξής ιστοσελίδες:
α) Ιστοσελίδα του ΥΠ.ΕΣ. για τις εκλογές: https://ekloges.ypes.gr/
β) Ιστοσελίδα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής: https://www.statistics.gr/
γ) Ιστοσελίδα της Ε.Ε.Τ.Α.Α: https://www.eetaa.gr/metavoles-stin-t-a/fek-apografon-plithysmou-1879-2011/
