Επειδή πολλοί αναφέρονται ότι από την ιστορία πρέπει να αντλούμε τα παραδείγματα και ότι η μνήμη είναι προωθητικός παράγοντας ενός καλύτερου αύριο δημοσιεύουμε ξανά άρθρο του Dekeleias.gr από τον Αύγουστο του 2022 (είχε δημοσιευθεί και πάλι την 21/4/2023) σχετικά με την τύχη του αγάλματος του Ήρωα του αντιδικτατορικού αγώνα Σπύρου Μουστακλή με τίτλο “Τον είχαν κρύψει σαν θύμα τροχαίου. Τον έκρυψαν πάλι!”.
Το σύνθημα στους τοίχους ήταν και παραμένει μια μορφή λαϊκής έκφρασης που αποτυπώνει πάντα ένα αίτημα με αποδέκτες.
«Ο τοίχος είχε τη δική του ιστορία. Κάποιος την έγραψε στον τοίχο με μπογιά, μας τραγούδησε εμβληματικά ο Μάνος Λοΐζος». Σε σκληρές περιόδους για την πατρίδα μας, η νύχτα γινόταν ο σύμμαχος της αντίστασης.
Η μεταπολιτευτική περίοδος, με την δίψα της έκφρασης, επέτρεψε στις τότε κομματικές οργανώσεις να παροτρύνουν τα μέλη τους να χρησιμοποιούν τους τοίχους των πόλεων για να προβάλλουν τα αιτήματά τους. Ακολούθησαν τα ποδοσφαιρικά και οπαδικά συνθήματα που γέμισαν κυρίως τις πιο λαϊκές γειτονιές.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, αν εξαιρέσουμε τα graffiti που απεικονίζουν κοινωνικά, περιβαλλοντικά ή προσωπολατρικά μηνύματα που συνήθως είναι καλαίσθητα και δημιουργούνται από καλλιτέχνες του δρόμου, μια ακατάληπτη μουτζούρα και κακοποίηση παρατηρείται σε δημόσιους χώρους, μνημεία και προτομές.
Η καταστροφή και ο βανδαλισμός με σφυριές ή κλοπές, ειδικά στα χάλκινα εκθέματα, είναι μια σύγχρονη πραγματικότητα. Ο ακτιβισμός ενάντια σε αφιερώματα προσώπων που έδρασαν κατά του λαού της πατρίδας μας και συνδέονται με την καταστροφική πολιτική στη χώρα μας, έχει επίσης καταγραφεί.
Η περίπτωση όμως της ακατάληπτης ή υβριστικής αποτύπωσης επί μνημείων, χαρακτηρίζεται από μια ασυνάρτητη ή προσωπική έκφραση που δεν αφορά κανέναν και δεν εκπέμπει κανένα κοινωνικό ή πολιτικό αίτημα. Ωστόσο, αποτελεί και αυτή «έκφραση με αιτίες» που κυρίως προέρχονται από εφήβους. Στην περίπτωση των σοβαρών βανδαλισμών το πράγμα δυσκολεύει καθώς η έκφραση εμπεριέχει βία. Το αποτέλεσμα είναι βέβαια αποκρουστικό και εύκολα αποδίδεται στην έλλειψη πολιτισμού και σεβασμού, χωρίς να εξετάζεται και να θεραπεύεται η αιτία του.
Η περίπτωση επίσης της κλοπής, ειδικά χάλκινων αγαλμάτων τα οποία πωλούνται από συμμορίες για σκραπ, συμπληρώνουν το παζλ της σύγχρονης κοινωνικής αποσύνθεσης και εκτόνωσης.
Αν και σύνθετο κοινωνικοπολιτικό ζήτημα, ως προς τα αίτια, επιδεινώνεται λόγω της ανάγκης για ειδική τεχνοκρατική αποκατάσταση των μνημείων και προτομών. Οι δήμοι, ως κατεξοχήν υπεύθυνοι για την διαφύλαξη των μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς, δεν διαθέτουν ούτε το εξειδικευμένο προσωπικό ούτε τα ειδικά εργαλεία με τις κατάλληλες πρώτες ύλες για μια τόσο λεπτή αποκατάσταση. Η λεπτεπίλεπτη και ειδική αυτή επεξεργασία εκτός από χρονοβόρα είναι και οικονομικά δυσβάσταχτη. Ωστόσο, λύσεις υπάρχουν από φορείς του Υπ. Πολιτισμού, ανεξάρτητους φορείς αρχιτεκτόνων και συντηρητών ακόμη και του ιδίου του γλύπτη.
Η προφανής οικονομική αδυναμία των δήμων σε συνδυασμό με την κοινωνική έκρηξη και την πολιτιστική ένδεια φαίνεται να επιτείνει το φαινόμενο. Επιπρόσθετα, η θεσμική θωράκιση και προστασία της πολιτείας ως προς το φαινόμενο έχει πλήρως ατονίσει.
Στη πόλη μας τα κάθε λογής συνθήματα γίνονται ορατά κυρίως στους τοίχους του πεζόδρομου, στους κάδους απορριμμάτων, στους τοίχους των σχολείων κλπ. Τα μνημεία Μικρασιατών, Εθνικής Αντίστασης, Βενιζέλου και Πατριάρχη δέχονται ανά καιρούς νυχτερινές μουτζουροεπιθέσεις των οποίων η αποκατάσταση άλλοτε είναι ικανή με ίδια πενιχρά μέσα και άλλοτε αδύνατη.
Η περίπτωση όμως της κακοποίησης και καθαίρεσης της προτομής του Σπύρου Μουστακλή που βασανίστηκε άγρια από την Χούντα των Συνταγματαρχών για την αντιδικτατορική δράση του έως την παράλυση και τον θάνατό του, αποτελεί ύβρη.
Η ομώνυμη πλατεία στις Εργατικές Κατοικίες παραμένει ακέφαλη εδώ και κάποια χρόνια ενώ εξακολουθεί να παραμένει μυστήριο χωρίς εξήγηση η εξαφάνιση της προτομής του ήρωα.
Δεν γνωρίζουμε αν καθαιρέθηκε από την Δημοτική Αρχή για να αποκατασταθεί, εάν εκλάπη, εάν καταστράφηκε και δεν είναι δυνατή η αποκατάσταση ή αν βρίσκεται παρατημένη κάπου στα υπόγεια των δημοτικών εγκαταστάσεων. Ακέφαλη και η βάση του αφιερωματικού μνημείου που έγινε μαυροπίνακας από ακατάληπτες εκφραστικές μουτζούρες.
Η προσβολή του ήρωα Μουστακλή οφείλει να αποκατασταθεί άμεσα. Η δημοτική αρχή οφείλει να ερευνήσει και να δώσει εξηγήσεις, άσχετα με τον χρόνο καθαίρεσης. Δίπλα στον χώρο που εκχωρήθηκε στην Μητρόπολη για την κατασκευή παιδικού σταθμού και την γενικότερη ανάπλαση, το μνημείο θα πρέπει να είναι εκεί ώστε να θυμίζει στους δημότες και να μαθαίνει στα παιδιά γιατί η Πλατεία ονομάστηκε «Μουστακλή».
