Ιστορική αλλαγή στη διαδικασία της παγκόσμιας φορολόγησης που θα θέσει τους ανθρώπους πάνω από τους φορολογικούς παραδείσους έρχεται, όπως όλα δείχνουν, την επόμενη εβδομάδα. Η γενική συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών αναμένεται ότι θα υπερψηφίσει το ψήφισμα της Ομάδας των χωρών της Αφρικής (Africa Group) για την έναρξη διαπραγματεύσεων με στόχο τη θέσπιση μιας νομικά δεσμευτικής παγκόσμιας φορολογικής σύμβασης υπό την αιγίδα του Οργανισμού. Η σύμβαση-πλαίσιο θα μεταφέρει οριστικά τη λήψη αποφάσεων για τους παγκόσμιους φορολογικούς κανόνες από τον ΟΟΣΑ -μια μικρή λέσχη πλουσίων χωρών- στον ΟΗΕ, σε ένα διαφανές και χωρίς αποκλεισμούς διεθνές φόρουμ.
Το σχέδιο ψηφίσματος επιδιώκει τη σύσταση μιας διακυβερνητικής επιτροπής επιφορτισμένης με τη σύνταξη της φορολογικής σύμβασης του ΟΗΕ έως τον Ιούνιο του 2025 και καθορίζει τη διαδικασία που θα χρησιμοποιηθεί για τις διαπραγματεύσεις. Σε αυτό διευκρινίζεται μεταξύ άλλων και ότι η οποιαδήποτε ενδεχόμενη φορολογική σύμβαση του ΟΗΕ θα πρέπει να εξετάζει τον αντίκτυπο των διεθνών φορολογικών κανόνων στην ανισότητα, το φύλο και το περιβάλλον.
Υπέρ και κατά
Οι χώρες που τάσσονται υπέρ της σύμβασης υπερτερούν συντριπτικά έναντι εκείνων που αντιτίθεται σε αναλογία 2:1. Συγκεκριμένα το 60% των χωρών (117) έχει εκφράσει δημόσια την υποστήριξή του έναντι μόλις του 29% (56 χώρες) που αντιτίθενται, ενώ ένα 11% (21 χώρες) δεν έχουν δηλώσει δημόσια τη θέση τους. Οι χώρες που υποστηρίζουν τη σύμβαση στο πλαίσιο του ΟΗΕ αντιπροσωπεύουν το 81% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ εκείνες που αντιτίθενται το 16%.
Το οξύμωρο είναι ότι οι χώρες που αντιτίθενται και προσπαθούν να μπλοκάρουν τη μετάθεση του έργου διαμόρφωσης των διεθνών φορολογικών κανόνων στον ΟΗΕ και στη διαφάνεια που αυτός υπόσχεται είναι αυτές που χάνουν τα περισσότερα από τους αδιαφανείς φορολογικούς κανόνες του ΟΟΣΑ.
Ανάλυση του Δικτύου Φορολογικής Δικαιοσύνης (TJN) στα ανώνυμα οικονομικά στοιχεία που συγκεντρώνουν οι κυβερνήσεις από τις πολυεθνικές εταιρείες έδειξε ότι οι χώρες που αντιτίθενται έχασαν αθροιστικά μεταξύ 2016 και 2018 581 δισ. δολάρια από τις φορολογικές καταχρήσεις των εταιρειών. Η ανωνυμοποίηση των στοιχείων ήταν «πατέντα» του ΟΟΣΑ, ο οποίος στους διεθνείς φορολογικούς κανόνες «διαφάνειας» που προώθησε (μεταξύ αυτών και την υποχρέωση των πολυεθνικών να αναφέρουν τα κέρδη τους ανά χώρα) όρισε ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να ανωνυμοποιούν τα στοιχεία που συλλέγουν για τις εταιρίες πριν διαβιβάσουν τα δεδομένα στον ΟΟΣΑ ο οποίος και θα μοιράζεται τα ανώνυμα και συγκεντρωτικά δεδομένα με το κοινό. Η ανωνυμοποίηση λειτούργησε σε βάρος της διαφάνειας και κατέστησε τις πολυεθνικές ακόμη πιο ασύδοτες στη
Η ανάλυση του ΤJN διαπίστωσε ότι μεταξύ 2016 και 2018 οι πολυεθνικές εταιρείες πλήρωσαν συνολικά 868 δισ. δολάρια λιγότερο σε εταιρικό φόρο από αυτόν που θα έπρεπε να καταβάλουν. Μέχρι σήμερα καμία πολυεθνική εταιρεία δεν έχει αναγνωρίσει δημοσίως και δεν έχει λογοδοτήσει για τις καταχρηστικές πρακτικές της παρά το γεγονός ότι οι οικονομικές αναφορές τους ανά χώρα λειτουργούν επί της ουσίας ως ομολογία στις κυβερνήσεις ότι καταχρώνται φόρους. Το Δίκτυο εκτιμά -συντηρητικά- ότι τουλάχιστον ένα στα 4 δολάρια που χάνονται σε εταιρικούς φορολογικούς παραδείσους θα μπορούσαν να είχαν εισπραχτεί με μια απλή δημοσιοποίηση των ονομάτων των εταιρειών. Ο μεγαλύτερος χαμένος από τη φορολογική κατάχρηση πολυεθνικών εταιρειών είναι σε απόλυτα νούμερα οι ΗΠΑ, οι οποίες μεταξύ 2016 και 2018 έχασαν 266 δισ. δολάρια.
Από την άλλη πλευρά ο κορυφαίος παράγοντας που συμβάλλει στις φορολογικές απώλειες άλλων χωρών ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο, μέσω του δικτύου των υπεράκτιων φορολογικών παραδείσων του, όπως τα Νησιά Κέιμαν και το Τζέρσεϊ, κόστισε σε άλλες χώρες 255 δισ. δολάρια δημόσιου χρήματος στην ίδια περίοδο. Ο μεγαλύτερος περιφερειακός χαμένος ήταν η Ευρωπαϊκή Ενωση, οι χώρες-μέλη της οποίας έχασαν συνολικά 220 δισ. δολάρια μεταξύ 2016 και 2018. Το εξοργιστικό είναι ότι το μπλοκ της Ε.Ε., υπό την ηγεσία της Γαλλίας και υπό την πίεση του ΟΟΣΑ, είναι πλέον το κύριο εμπόδιο στην παγκόσμια συναίνεση για τη μεταφορά παγκόσμιων φορολογικών κανόνων από τον ΟΟΣΑ στον ΟΗΕ.
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, την περασμένη Τρίτη, ο αριθμός των χωρών που αντιτάχθηκε σε σχέδιο ψηφίσματος που κυκλοφόρησε κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων στα Ηνωμένα Εθνη και υποστήριζε την έναρξη των εργασιών για μια σύμβαση-πλαίσιο ήταν κατά 1/3 μικρότερος των 56 χωρών που έχουν δηλώσει αντίθετες. Αυτές, όπως αποκαλύφθηκε, ήταν βασικά οι 27 χώρες της Ε.Ε., όλες μέλη του ΟΟΣΑ που αντιτάχθηκαν στο σχέδιο ψηφίσματος ως ενιαίο μπλοκ.
Πιέσεις
Δημοσκοπήσεις σε αρκετές χώρες της Ε.Ε. δείχνουν ωστόσο ότι υπάρχει συντριπτική υποστήριξη του κόσμου προς τις κυβερνήσεις να περιορίσουν τις απώλειες από φορολογικούς παραδείσους.
«Είναι ασυνείδητο οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. να εξακολουθούν να πιέζουν εναντίον αυτής της αλλαγής και να προτιμούν να συνεχίσουν να χάνουν κάθε χρόνο δισεκατομμύρια σε φορολογικούς παραδείσους» καυτηρίασε η σύμβουλος του ΤJN, Amelia Evans, προσθέτοντας: «Σχεδόν 5 τρισεκατομμύρια δολάρια δημοσίου χρήματος θα χαθούν σε φορολογικούς παραδείσους τα επόμενα 10 χρόνια εάν οι χώρες παραμείνουν προσκολλημένες στους αντιδημοκρατικούς φορολογικούς κανόνες που θέτει ο ΟΟΣΑ. Αυτοί οι ακατάλληλοι κανόνες έχουν αποφασιστεί πίσω από κλειστές πόρτες και μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας από μια χούφτα πλούσιες χώρες, φορολογικούς παραδείσους και εταιρικούς λομπίστες».
ΠΗΓΗ:Μπάμπης Μιχάλης, ΕΦΣΥΝ
Για την Ελλάδα η απώλεια προσδιορίζεται σε 633,1 εκατ. δολάρια σύμφωνα με την μελέτη του TJN που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του 2023
