Από τις 16 έως τις 22 Σεπτεμβρίου, εκατοντάδες πόλεις σε όλη την Ευρώπη θα συμμετάσχουν στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας, με σύνθημα «Κινητικότητα για Όλους». Όμως, στη Νέα Φιλαδέλφεια – Νέα Χαλκηδόνα, η σχεδόν ανύπαρκτη διαβούλευση για το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) και η σιωπηλή στάση της δημοτικής αρχής σε προτάσεις και επιλογές δημιουργούν σοβαρά ερωτήματα για το πόσο πραγματικά ενδιαφέρεται η πόλη μας να προωθήσει λύσεις και να επεξεργαστεί προτάσεις.
Τι σημαίνει «Κινητικότητα για Όλους»
Η φετινή εκστρατεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δίνει έμφαση στην ανάγκη πρόσβασης σε βιώσιμα μέσα μεταφοράς για κάθε πολίτη, ανεξαρτήτως εισοδήματος, φύλου, ηλικίας ή ικανοτήτων (Mobility for Everyone).
Το φαινόμενο της «φτώχειας στις μεταφορές» – όταν οι πολίτες αδυνατούν λόγω κόστους ή έλλειψης επιλογών να μετακινηθούν προς εργασία, σχολεία και υπηρεσίες – βρίσκεται στο επίκεντρο της συζήτησης.
Η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας 2025 καλεί τις τοπικές κοινωνίες να φανταστούν και να χτίσουν πόλεις όπου οι δημόσιες συγκοινωνίες, το ποδήλατο και το περπάτημα θα είναι δίκαιες, ασφαλείς και προσιτές επιλογές για όλους.
Η κορύφωση με την «Ημέρα χωρίς Αυτοκίνητο»
Η εβδομάδα κορυφώνεται στις 22 Σεπτεμβρίου με την καθιερωμένη Ημέρα χωρίς Αυτοκίνητο. Εκείνη την ημέρα, χιλιάδες δρόμοι σε ευρωπαϊκές πόλεις κλείνουν για τα αυτοκίνητα και παραδίδονται σε πεζούς, ποδηλάτες, οικογένειες και παιδιά.
Πρόκειται για μια συμβολική αλλά και πρακτική κίνηση που δείχνει πώς θα μπορούσαν να είναι οι πόλεις μας αν δοθεί χώρος στον άνθρωπο και όχι αποκλειστικά στο Ι.Χ.
Ο ρόλος των ΣΒΑΚ και η τοπική πραγματικότητα
Στην Ευρώπη, τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) λειτουργούν ως «οδικοί χάρτες» για τη μελλοντική μετακίνηση:
- προβλέπουν νέες υποδομές,
- ενσωματώνουν μέτρα για το περιβάλλον,
- καλλιεργούν μια κουλτούρα συμμετοχής των πολιτών.
Στη Νέα Φιλαδέλφεια – Νέα Χαλκηδόνα, ωστόσο, η εικόνα είναι απογοητευτική. Η διαβούλευση για το ΣΒΑΚ ήταν σχεδόν ανύπαρκτη, χωρίς ουσιαστική ενημέρωση και χωρίς ανοιχτές διαδικασίες που θα έδιναν τη δυνατότητα στους πολίτες να ακουστούν. Μέχρι σήμερα δεν έχει ανακοινωθεί δράση και δεν έχουν ενημερωθεί οι συμπολίτες για τυχόν δράσεις με αφορμή την πανευρωπαϊκή καμπάνια.
Η δημοτική αρχή δεν πήρε ποτέ πλήρη και σαφή θέση για το πώς αντιλαμβάνεται την κινητικότητα στην πόλη, ποια μέτρα προτείνει ή ποιο όραμα έχει για τη βελτίωση των μετακινήσεων ή τι απορρίπτει. Αυτή η αδράνεια δημιουργεί αμφιβολίες για το αν υπάρχει πραγματική βούληση να αξιοποιηθούν τα εργαλεία που προσφέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τελικά φαίνεται η πόλη μας να κινδυνεύει να μείνει θεατής αντί για πρωταγωνιστής σε μια πανευρωπαϊκή προσπάθεια που αφορά άμεσα την καθημερινότητα όλων μας, η οποία επιβαρύνθηκε με την κατάργηση της δημοτικής συγκοινωνίας.
Η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας 2025 είναι μια χαμένη ευκαιρία αν δεν υπάρξει άμεσα ένα σχέδιο δράσης με τη συμμετοχή των κατοίκων.
Τι μπορούν να κάνουν οι δήμοι
Σε άλλες πόλεις, η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας είναι ευκαιρία για:
- Οργανώσουν δράσεις χωρίς αυτοκίνητο (π.χ. κλείσιμο δρόμων για πεζούς και ποδήλατα στις 22 Σεπτεμβρίου).
- Αναδείξουν νέες υποδομές (πάρκινγκ ποδηλάτων, ράμπες ΑμεΑ, διαδρομές για ηλικιωμένους).
- Προωθήσουν τη συμμετοχή των πολιτών μέσα από διαβούλευση, ερωτηματολόγια και εκπαιδευτικά εργαστήρια σε σχολεία.
- Μετρήσουν και παρουσιάσουν στοιχεία για την ποιότητα του αέρα και την εξοικονόμηση ενέργειας από τη χρήση βιώσιμων μέσων.
- Συμμετάσχουν επίσημα στην εκστρατεία, καταχωρώντας τις δράσεις τους στην πλατφόρμα Mobility Actions και διεκδικώντας τα ευρωπαϊκά βραβεία κινητικότητας.
Όλα αυτά λειτουργούν ως «εργαστήρια πολιτικής» που δοκιμάζουν στην πράξη μέτρα τα οποία μπορούν να ενταχθούν στα ΣΒΑΚ. Και το σημαντικότερο: οι δράσεις αυτές δεν είναι απλώς επικοινωνιακές, αλλά καταγράφονται και υποβάλλονται σε ευρωπαϊκές πλατφόρμες, με στόχο τη διαφάνεια και την ανταλλαγή καλών πρακτικών.
Η Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο το 2025 θα γιορταστεί στον Δήμο της Αθήνας την Παρασκευή 20 Σεπτεμβρίου, από τις 8:30 μ.μ. έως το Σάββατο 21 Σεπτεμβρίου, στις 8:30 μ.μ., με τη μετατροπή της οδού Αθηνάς σε έναν ανοιχτό χώρο χωρίς οχήματα, γεμάτο δράσεις για όλες τις ηλικίες.
Συμπέρασμα
«Κινητικότητα για Όλους» σημαίνει πόλεις χωρίς αποκλεισμούς. Στη Νέα Φιλαδέλφεια – Νέα Χαλκηδόνα, όμως, η έλλειψη διαλόγου για το ΣΒΑΚ και η σιωπή της δημοτικής αρχής μάς αφήνουν να αναρωτιόμαστε:
Θέλουμε πραγματικά μια πόλη που θα δίνει λύσεις στα προβλήματα μετακίνησης ή θα αρκεστούμε σε ευχές και ευρωπαϊκά συνθήματα χωρίς περιεχόμενο;
