του Σωτήρη Παπαδέα

ΜΕΡΟΣ 2^Ο: ΟΙ ΕΚΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ ΚΑΙ Η ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΤΟΥΣ

Στο 1^ο ΜΕΡΟΣ ασχοληθήκαμε με τα βασικά μεγέθη των εκλογών και τις μεταξύ τους ποσοστιαίες σχέσεις. Στο 2^ο ΜΕΡΟΣ θα ασχοληθούμε με τους εκλογικούς καταλόγους και την αξιοπιστία τους.

Στους εκλογικούς καταλόγους εγγράφονται αυτομάτως οι Έλληνες και Ελληνίδες υπήκοοι στην αρχή κάθε έτους, εντός του οποίου έτους θα συμπληρώσουν το 17^ο έτος της ηλικίας τους. Παλαιότερα όριο ήταν το 18^ο έτος. Διαγράφονται αυτομάτως οι θανόντες, οι στερηθέντες των πολιτικών τους δικαιωμάτων κ.ά.
Ωστόσο βλέπουμε να είναι εγγεγραμμένα σήμερα στους εκλογικούς καταλόγους 9.814.685 άτομα, τη στιγμή που ο νόμιμος πληθυσμός[1] της χώρας με βάση την απογραφή του 2021, που έγινε όμως τον Μάρτιο του 2022, είναι 9.716.889 άτομα!
Αν μάλιστα από τον νόμιμο πληθυσμό (9.716.889) αφαιρέσουμε τις 16 ηλικίες που δεν έχουν ακόμη δικαίωμα ψήφου (1.616.716 άτομα) απομένουν 8.100.173 άτομα, που «θεωρητικά» θα έπρεπε να αποτελούν και το πλήθος των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους, ενώ επισήμως έχουμε 9.814.685 άτομα!
Πως λοιπόν δικαιολογείται αυτός ο αριθμός των «υπεράριθμων» εγγεγραμμένων (1.714.512 άτομα);
Σ’ αυτό τον αριθμό (των «υπεράριθμων» εγγεγραμμένων) περιλαμβάνονται διάφορες περιπτώσεις ατόμων, όπως:

α) Άτομα που απεβίωσαν στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό και οι οικείοι τους δεν ενδιαφέρθηκαν να το δηλώσουν στις ελληνικές αρχές. Αυτοί ΚΑΚΩΣ παραμένουν εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους. Χαρακτηριστικές είναι εν προκειμένω οι δηλώσεις του Γ.Γ. του  ΥΠ.ΕΣ. κ. Μ. Σταυριανουδάκη.[2]  Αυτοί πρέπει να είναι κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες.
β) Άτομα που είναι μεν Έλληνες πολίτες, αλλά έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό και στην απογραφή του 2021-22 δεν καταγράφηκαν στον νόμιμο πληθυσμό. Παραμένουν ωστόσο ΝΟΜΙΜΑ εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους. Κι αυτοί πρέπει να είναι κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες

γ) Ελάχιστες πλέον διπλοεγγραφές.

δ) Ελάχιστα άτομα, που έχουν απωλέσει τα πολιτικά τους δικαιώματα.

ΕΝΑΣ ΑΝΕΠΙΣΗΜΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΟΣΟΣΤΩΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ-ΑΠΟΧΗΣ

Στις πρόσφατες εκλογές ψήφισαν 4.062.092 άτομα από τα εγγεγραμμένα 9.814.685 στους καταλόγους! Αυτό μάς δίνει ποσοστό συμμετοχής μόλις 41,39%! Αν όμως υποθέσουμε πολύ βάσιμα ότι μέσα στα 9.814.685 άτομα, που είναι τυπικά εγγεγραμμένα, υπάρχουν αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες άτομα, τα οποία είναι από αδύνατον (θανόντες) έως πολύ δύσκολο (αποδημούντες[3]) να προσέλθουν στις κάλπες, τότε οφείλουμε να βρούμε ένα «λογικό» αριθμό εγγεγραμμένων για να υπολογίσουμε το «πραγματικό» ποσοστό συμμετοχής-αποχής.
Θα πάμε λοιπόν αντίστροφα. Προηγουμένως βρήκαμε ότι ο νόμιμος πληθυσμός στην απογραφή του 2021-22 ήταν 9.716.889 άτομα. Από αυτούς θα αφαιρέσουμε τους κάτω των 17 ετών (1.616.716 άτομα) και έχουμε περ. 8.100.000 άτομα, δηλ. ένα πλήθος ατόμων, τα οποία θα μπορούσαν να ψηφίσουν, αν δεν τους εμπόδιζαν πρακτικοί λόγοι ή αν δεν έκαναν πολιτική αποχή.
Να ξαναδούμε τα ποσοστά συμμετοχής-αποχής λαμβάνοντας υπόψιν τα ανωτέρω.

Οφείλουμε όμως να παρατηρήσουμε ότι πρακτικά (de facto) είναι ΠΑΝΤΑ πολύ δύσκολο έως αδύνατο να προσέλθουν στις κάλπες όλοι οι εγγεγραμμένοι συμπολίτες μας. Ωστόσο στο επίπεδο των εντυπώσεων, αλλά και των συμπερασμάτων ΆΛΛΟ είναι να βλέπουμε ποσοστό συμμετοχής 41,39% και ΆΛΛΟ να έχουμε 50,15%!

Και πάλι όμως θα μπορούσε κάποιος να παρατηρήσει ότι για όσους και όσες δεν προσήλθαν στις κάλπες δεν υφίσταται ο ίδιος λόγος αποχής. Πολλοί δεν μπορούσαν να ψηφίσουν για καθαρά πρακτικούς λόγους (ασθένεια, γήρας, απουσία, εργασία, προσωπικά θέματα κ.λπ.). Αυτό που μάς ενδιαφέρει είναι να βρούμε το ποσοστό της πολιτικής αποχής. Αυτό θα το επιχειρήσουμε αργότερα, σημειώνοντας ωστόσο ότι πάντα θα υπάρχουν αντιρρήσεις και ενστάσεις!

Σωτήρης Παπαδέας

Εκπαιδευτικός

[1]     Νόμιμος πληθυσμός είναι ο αριθμός των δημοτών κάθε Δήμου της Χώρας, που έχουν ελληνική υπηκοότητα και διαμένουν μόνιμα στην Ελλάδα.
https://www.statistics.gr/documents/20181/17286366/FEK_NOM_PLITH_2021.pdf/00e86970-714d-db32-9f5b-d6b0a4c495b1

[2]     «Στους εκλογικούς καταλόγους βρίσκονται περίπου 10.000 πολίτες στην ηλικιακή κατηγορία μεταξύ 110 και 116 – κι αυτό ενώ εδώ και περίπου 10 χρόνια εφαρμόζεται η διαδικασία του να κόβονται οι αιωνόβιοι πάνω από 116 ετών, αυτόματα, καθώς παλιότερα υπήρχαν εγγεγραμμένοι ηλικίας ακόμα και 140 ετών. Αφενός δεν διαγράφονταν στο παρελθόν όσοι είχαν αποβιώσει σε νησιά ή σε μικρά χωριά ή δεν ήταν ανάγκη λόγω εμπράγματων δικαιωμάτων οι συγγενείς να το δηλώσουν. Όπως επίσης και οι θάνατοι του εξωτερικού, γιατί είχαν πλέον κόψει δεσμούς με την Ελλάδα, με αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή να αναφέρονται αρκετοί αιωνόβιοι» είπε χαρακτηριστικά ο γενικός γραμματέας του Υπουργείου Εσωτερικών.

[3]     Οι Έλληνες του εξωτερικού έχουν πλέον τη δυνατότητα να ψηφίσουν στον τόπο διαμονής τους, αλλά ακόμα δεν έχει διαδοθεί ευρέως αυτή η συνήθεια. Στις τελευταίες εκλογές γράφτηκαν στους ειδικούς καταλόγους 50.204 άτομα κι από αυτούς ψήφισαν ακόμα λιγότεροι: 36.645 άτομα! Ποσοστό συμμετοχής 72,99%!

Σωτήρης Παπαδέας: Το φαινόμενο της μεγάλης αποχής στις ευρωεκλογές (μέρος Α΄)