Γράφει ο Νίκος Χατζηαργυρίου*
ΨΥΧΟΠΟΛΙΤΙΚΗ
Σε μια προσπάθεια να καταλάβω τις μεγάλες αλλαγές που γίνoνται τα τελευταία χρόνια στην κοινωνία, διάβασα τα βιβλία του Νοτιοκορεάτη φιλοσόφου ΜΠΙΟΥΝΓΚ-ΤΣΟΥΛ ΧΑΝ. Παρακολούθησα μάλιστα την θεατρική παράσταση “Yes we can’t” η οποία βασίζεται στο βιβλίο του «Η κοινωνία της Κόπωσης».
Με κίνδυνο να παρεξηγηθούν τα γραφόμενα του από την αποσπασματική παράθεση των κειμένων, σταχυολογώ κάποια σημεία από το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του «Ψυχοπολιτική: Ο Νεοφιλελευθερισμός και οι νέες τεχνολογίες της εξουσίας»
“Ο νεοφιλελευθερισμός είναι ένα σύστημα που εκμεταλλεύεται με πολύ αποτελεσματικό – και ευφυή τρόπο την ελευθερία. Όλα όσα ανήκουν στην πρακτική και στους τρόπους έκφρασης της ελευθερίας, όπως το συναίσθημα, το παιχνίδι και η επικοινωνία, γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης. Δεν είναι αποτελεσματικό να εκμεταλλεύεσαι κάποιον παρά τη θέληση του.….Η έξυπνη εξουσία αγγίζει τρυφερά την ψυχή αντί να την πειθαρχεί και να την υποτάσσει με εξαναγκασμούς και απαγορεύσεις. Δεν μας επιβάλλει τη σιωπή, αντιθέτως, μας προτρέπει διαρκώς να ανακοινώνουμε, να μοιραζόμαστε, να συμμετέχουμε, να εκφράζουμε τη γνώμη μας, τις ανάγκες μας, τις επιθυμίες μας και τις προτιμήσεις μας….Η κρίση της ελευθερίας στη σύγχρονη εποχή συνίσταται στο ότι έχουμε να κάνουμε με μια τεχνολογία εξουσίας που δεν αναιρεί ούτε καταστέλλει την ελευθερία, αλλά την εκμεταλλεύεται. … Η έξυπνη εξουσία που παρακινεί και σαγηνεύει υπό το μανδύα του φιλελευθερισμού και της φιλικότητας είναι πιο αποτελεσματική από την εξουσία που διατάζει, απειλεί και επιβάλλει. Το like είναι το χαρακτηριστικό της γνώρισμα. Υποτασσόμαστε στην εξουσία τη στιγμή που καταναλώνουμε και επικοινωνούμε, ιδίως δε την ώρα που πατάμε το like. O νεοφιλευθερισμός είναι ο καπιταλισμός του «μου αρέσει».
“Σήμερα αποκαλύπτουμε τον εαυτό μας οικειοθελώς στο διαδίκτυο δίχως να μας εξαναγκάσει κανείς. Αποκαλύπτουμε κάθε είδους προσωπικά δεδομένα και πληροφορίες δίχως να γνωρίζουμε ποιος, τί και υπό ποιες περιστάσεις μαθαίνει κάτι για μας. Αυτή η εκτός ελέγχου κατάσταση συνιστά μια δυνάμει σοβαρή κρίση ελευθερίας. Λαμβάνοντας υπ‘ όψιν τα προσωπικά δεδομένα που σκορπίζονται οικειοθελώς εδώ κι εκεί, ακόμα και η έννοια της προστασίας των προσωπικών δεδομένων περιπίπτει σε αχρηστία”.
Απόψεις, οι οποίες, αν μη τι άλλο, αξίζει να προβληματίσουν.
*Νίκος Χατζηαργυρίου
Ομ. Καθηγητής ΕΜΠ
