Σε αποκάλυψη προχώρησαν σήμερα οι New York Times όπου σε εκτενές ερευνητικό ρεπορτάζ τους για την Ελλάδα της κυβέρνησης Μητσοτάκη που ενώ ισχυρίζεται δημόσια, παρά τις καταδίκες και τις καταγγελίες, ότι δεν επαναπροωθεί παράνομα πρόσφυγες και μετανάστες, φαίνεται να πιάνεται επ’ αυτοφώρω.
Όπως αποκαλύπτουν οι ΝΥΤ στις 11 Απριλίου στο νησί της Λέσβου, 12 μετανάστες – άνδρες, γυναίκες, παιδιά και ένα βρέφος – που είχαν φθάσει στο νησί και παραδόθηκαν στις αρχές, κλείστηκαν μέσα σε κλειστό φορτηγάκι χωρίς πινακίδες και στη συνέχεια αναγκάστηκαν να επιβιβαστούν σε ταχύπλοο. Στη συνέχεια μεταφέρθηκαν σε σκάφος του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος.
Στη συνέχεια εγκαταλείφθηκαν πάνω σε φουσκωτή σχεδία έκτακτης ανάγκης στη μέση του Αιγαίου Πελάγους, κατά παράβαση του ελληνικού δικαίου, του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του διεθνούς δικαίου από το σκάφος του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος όπως φαίνεται και στο βίντεο. Η σχεδία έμεινε ακυβέρνητη.
Οι αιτούντες ασύλου, όπως σημειώνουν στο αναλυτικό ρεποτάζ τους οι δημοσιογράφοι ττων ΝΥΤ που έκαναν και την έρευνα για το ντροπιαστικό για τη χώρα μας περιστατικό Matina Stevis-Gridneff, Sarah Kerr, Kassie Bracken και Nimet Kirac σημειώνουν πως περιπλανιώνταν για χρόνια για να ξεφύγουν από τον πόλεμο στο Κέρας της Αφρικής. Μόλις είχαν πατήσει το πόδι τους στην Ευρώπη, ελπίζοντας να ξεκινήσουν μια νέα ζωή, όταν μασκοφόροι τους μάζεψαν και τους αφαίρεσαν τα υπάρχοντά τους.
Στριμωγμένοι πάνω στη φουσκωτή λέμβο, κουνιόντουσαν στην ανοιχτή θάλασσσα περιγράφει η Naima Hassan Aden που κρατούσε το 6 μηνών μωρό της ενώ έκλαιγε. «Δεν περιμέναμε να επιβιώσουμε εκείνη την ημέρα», δήλωσε η Aden, μια 27χρονη από τη Σομαλία. «Όταν μας έβαζαν στη φουσκωτή σχεδία, το έκαναν χωρίς κανένα έλεος».
Η δοκιμασία τους θα μπορούσε κανονικά να παραμείνει σε μεγάλο βαθμό άγνωστη, όπως και εκείνες τόσων άλλων αιτούντων άσυλο, των οποίων οι μαρτυρίες για κακομεταχείριση απορρίφθηκαν από την ελληνική κυβέρνηση. Μόνο που αυτή τη φορά, καταγράφηκε ολόκληρη σε βίντεο από έναν ακτιβιστή που το μοιράστηκε με τους New York Times.
Έρευνα των Times επαλήθευσε και επιβεβαίωσε το υλικό. Οι δημοσιογράφοι των ΝΥΤ πήραν συνέντευξη από 11 από τους αιτούντες άσυλο από τη Σομαλία, την Ερυθραία και την Αιθιοπία, τους οποίους εντοπίσαμε σε ένα κέντρο κράτησης στη Σμύρνη, στις τουρκικές ακτές.
Στις συνεντεύξεις πολλοί από τους πρόσφυγες φορούσαν ακόμα τα ίδια ρούχα που φορούσαν και στο βίντεο. Έδωσαν λεπτομερείς εξηγήσεις για το τι τους συνέβη, οι οποίες ταυτίζονταν με τα γεγονότα στο βίντεο – πριν οι δημοσιογράφοι των Times τους δείξουν το υλικό. Το κατά προσέγγιση ύψος και το μέγεθος των ενηλίκων και των παιδιών ταίριαζαν επίσης.
Η κυβέρνηση του Κ. Μητσοτάκη δεν απάντησε στα επανειλημμένα αιτήματα των δημοσιογράφων για σχολιασμό. Όμως, κατά την προεκλογική του εκστρατεία στη Λέσβο την περασμένη εβδομάδα ενόψει των βουλευτικών εκλογών της Κυριακής, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης υπερασπίστηκε τις «σκληρές αλλά δίκαιες» μεταναστευτικές πολιτικές της κυβέρνησής του και υπερηφανεύτηκε για τη μείωση κατά 90% της άφιξης «παράνομων μεταναστών» όπως σημειώνουν οι ΝΥΤ.
Η κυβέρνηση αρνείται σταθερά ότι κακομεταχειρίζεται τους αιτούντες άσυλο και επισημαίνει το γεγονός ότι επωμίζεται δυσανάλογο βάρος της διαχείρισης των νέων αφίξεων στην Ευρώπη. Ωστόσο το βίντεο, το οποίο δόθηκε από έναν Αυστριακό εργαζόμενο σε ανθρωπιστική οργάνωση, τον Fayad Mulla, ο οποίος έχει περάσει μεγάλο μέρος των τελευταίων δυόμισι ετών δουλεύοντας στο νησί και προσπαθώντας να καταγράψει τις καταχρήσεις σε βάρος των μεταναστών, μπορεί να είναι η πιο καταδικαστική απόδειξη μέχρι στιγμής για την παραβίαση των διεθνών νόμων και των κανόνων της Ε.Ε. που διέπουν τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να αντιμετωπίζονται οι αιτούντες άσυλο από τις ελληνικές αρχές.
Εκτός από τις συνεντεύξεις που πήραν από τους αιτούντες άσυλο στην Τουρκία, οι Times επαλήθευσαν το υλικό κάνοντας ανάλυση καρέ-καρέ για να αναγνωρίσουν τους ανθρώπους στο βίντεο, εντοπίζοντας γεωγραφικά τα βασικά γεγονότα και επιβεβαιώνοντας την ώρα και την ημέρα χρησιμοποιώντας δεδομένα θαλάσσιας κυκλοφορίας, καθώς και μια ανάλυση της θέσης του ήλιου και των ορατών σκιών.
Ανησυχία στις Βρυξέλλες
Δείξαμε το βίντεο αυτοπροσώπως σε τρεις ανώτερους αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες, περιγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο το επαληθεύσαμε. Αργότερα, σε γραπτά σχόλια, η Επιτροπή δήλωσε ότι «ανησυχεί για το υλικό» και ότι, αν και δεν είχε επαληθεύσει η ίδια το υλικό, θα έθετε το θέμα υπόψη των ελληνικών αρχών.
Η Ελλάδα «πρέπει να σεβαστεί πλήρως τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τους κανόνες της Ε.Ε. για το άσυλο και το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της διασφάλισης της πρόσβασης στη διαδικασία ασύλου», δήλωσε η Anitta Hipper, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα μετανάστευσης.
Οι ελληνικές αρχές αρνήθηκαν αιτήματα για προσωπική συνάντηση προκειμένου να εξετάσουν το βίντεο σημειώνουν οι ΝΥΤ.
Η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Ένωση σκλήρυναν τη στάση τους απέναντι στους μετανάστες μετά την άφιξη το 2015 και το 2016 περισσότερων από ένα εκατομμύριο προσφύγων από τη Συρία, το Ιράκ και αλλού. Το κύμα των νεοεισερχομένων αναδιαμόρφωσε την ευρωπαϊκή πολιτική, πυροδοτώντας λαϊκιστικές σκληροδεξιές δυνάμεις που έπαιξαν με την αγωνία των ιθαγενών.
Η Ελλάδα δεν είναι καθόλου μόνη της στην καταστολή των μεταναστών. Η Πολωνία, η Ιταλία και η Λιθουανία άλλαξαν πρόσφατα τους νόμους τους για να διευκολύνουν την απώθηση των μεταναστών και την τιμωρία όσων τους βοηθούν.
Αλλά τα νέα βίντεο υποδηλώνουν ότι οι ελληνικές αρχές έχουν προχωρήσει ακόμη παραπέρα, καταφεύγοντας σε κρυφές εξωδικαστικές απελάσεις απέναντι ακόμη και στους πιο ευάλωτους με τη συμμετοχή των λιμενικών της δυνάμεων.
Η ανατομία μια παράνομης επαναπροώθησης
Ήταν λίγο μετά το μεσημέρι της 11ης Απριλίου όταν ένα λευκό φορτηγάκι χωρίς διακριτικά κατέβηκε σε έναν μικρό όρμο με ξύλινη αποβάθρα στο νότιο άκρο της Λέσβου, σύμφωνα με το βίντεο του κ. Mulla.
Καθώς το βαν κατέβαινε στην ακτή, δύο άνδρες που περίμεναν σε ένα ταχύπλοο σκάφος με καλυμένα τα πρόσωπά τους με μάσκες του σκι, όπως φαίνεται. Όταν το βαν σταμάτησε, τρεις άνδρες βγήκαν, ξεκλείδωσαν τις πίσω πόρτες – και βγήκαν 12 άτομα, πολλά από τα οποία ήταν μικρά παιδιά.
Στους επιβάτες περιλαμβάνονταν η κ. Άντεν και το μωρό της, ο Αουάλε, με τον οποίο είχε αρχικά φύγει από την Τζίλιμπ, μια μικρή πόλη σε μια περιοχή της Σομαλίας που ελέγχεται από την Αλ Σαμπάμπ, μια μαχητική ομάδα που συνδέεται με την Αλ Κάιντα, όπως είπε. Η κ. Aden είπε ότι είχαν αποβιβαστεί στη Λέσβο με μια βάρκα λαθρεμπόρων μια μέρα νωρίτερα και είχαν περάσει μια νύχτα κρυμμένοι στους θάμνους πριν τους μαζέψουν μασκοφόροι άνδρες.
Η Sulekha Abdullahi, 40 ετών και τα έξι παιδιά της ήταν επίσης στριμωγμένα στο φορτηγάκι.
Το ίδιο και ο Mahdi, 25 ετών, και ο Miliyen, 33 ετών, οι οποίοι δήλωσαν ότι είχαν επίσης φτάσει στη Λέσβο με λέμβο και αναζήτησαν καταφύγιο στους θάμνους. Συνελήφθησαν μετά από μια σύντομη καταδίωξη και οι αστράγαλοι του Miliyen έφεραν ακόμα βαθιές γρατζουνιές όταν του πήραμε συνέντευξη μέρες αργότερα.
Συμφώνησαν να μοιραστούν τις ιστορίες τους, αλλά ζήτησαν να αναγνωριστούν μόνο με τα μικρά τους ονόματα, φοβούμενοι αντίποινα.
Σκάφος 617 του Λιμενικού Σώματος
Οι αιτούντες άσυλο μεταφέρθηκαν με το ταχύπλοο στο σκάφος 617 του Λιμενικού Σώματος, το οποίο όπως σημειώνουν οι ΝΥΤ, πληρώθηκε κυρίως με κονδύλια της Ε.Ε., σύμφωνα με αρχειοθετημένους καταλόγους περιουσιακών στοιχείων του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος.
Ένας προς έναν, οι μετανάστες ξεφορτώθηκαν από το ταχύπλοο και οδηγήθηκαν στην πρύμνη του σκάφους του Λιμενικού Σώματος, συνοδευόμενοι από έξι μη καλυμμένα άτομα, ορισμένα από τα οποία φαίνεται να φορούσαν την καθιερωμένη σκούρα μπλε στολή.
Στη συνέχεια το σκάφος του Λιμενικού Σώματος έστριψε ανατολικά προς την Τουρκία και ξεκίνησε. Το σκάφος δεν έστελνε τη θέση του, σύμφωνα με το Marine Traffic, μια πλατφόρμα θαλάσσιων ζωντανών δεδομένων που παρακολουθεί τα σκάφη. Αλλά οι Times μπόρεσαν να προσεγγίσουν τη θέση του χρησιμοποιώντας δεδομένα θέσης από άλλα κοντινά εμπορικά σκάφη που φαίνονται στα πλάνα.
Το σκάφος του Λιμενικού Σώματος σταμάτησε όταν πλησίασε στην άκρη των ελληνικών χωρικών υδάτων. Το βίντεο που τράβηξε ο κ. Mulla από την ακτή της Λέσβου είναι θολό λόγω της απόστασης, αλλά αργότερα φαίνεται ένα μαύρο αντικείμενο να επιπλέει δίπλα στο σκάφος του Λιμενικού Σώματος.
Στις συνεντεύξεις τους στο κέντρο κράτησης της Σμύρνης, όλοι οι μετανάστες ανέφεραν ότι τους έσπρωξαν με τη βία σε μια μαύρη φουσκωτή σωσίβια σχεδία και τους άφησαν να παρασύρονται. Η χρήση αυτών των φουσκοτών λεμβών έχει καταγραφεί και στο παρελθόν, αλλά οι ελληνικές αρχές έχουν αρνηθεί ότι αφήνουν τους μετανάστες να επιπλέουν σε αυτές, επειδή είναι ακυβέρνητες και μπορούν να ανατραπούν.
Οι ελληνικές αρχές χρησιμοποιούν συχνά ένα μήνυμα φαξ για να ειδοποιήσουν τους ομολόγους τους για την παρουσία εγκλωβισμένων μεταναστών στα τουρκικά χωρικά ύδατα, σύμφωνα με Τούρκους αξιωματούχους, και μια ώρα περίπου μετά την εγκατάλειψη των μεταναστών, εμφανίστηκαν δύο σκάφη της τουρκικής ακτοφυλακής.
Οι Times μπόρεσαν να προσεγγίσουν τη θέση της διάσωσης μέσω των συντεταγμένων του MSC Valencia, ενός μεγάλου εμπορικού πλοίου που ήταν αγκυροβολημένο σε κοντινή απόσταση και φαινόταν στο βάθος.
Η διάσωση της 11ης Απριλίου από τις τουρκικές αρχές όπως και πολλές άλλες, αναρτήθηκε σε ιστότοπο που ενημερώνεται τακτικά από τις τουρκικές αρχές. Η τουρκική ακτοφυλακή ανακοίνωσε ότι διέσωσε «12 παράτυπους μετανάστες σε σωσίβια λέμβο που απωθήθηκαν στα τουρκικά χωρικά ύδατα από ελληνικά μέσα», στα ανοικτά των ακτών του Ντικιλί, απέναντι από τη Λέσβο, στις 14:30 τοπική ώρα.
Οι Times ανέλυσαν βίντεο που παρείχε η τουρκική ακτοφυλακή και κατάφεραν να αναγνωρίσουν τα άτομα που φαίνονται στο υλικό του κ. Mulla σε ένα από τα πλάνα, το οποίο δείχνει τους μετανάστες να φτάνουν στο λιμάνι του Ντικιλί στην Τουρκία. Οι Times μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν ότι επρόκειτο για την ίδια ομάδα με βάση τη σύνθεσή της, τα φυσικά χαρακτηριστικά των μελών της και τον ρουχισμό τους.
Η δοκιμασία διήρκεσε μόλις λίγες ώρες, αλλά άλλαξε για πάντα την πορεία της ζωής τους.
Τι λένε οι 12 αιτούντες άσυλο
Πριν επιβιβαστούν σε μια λέμβο για την Ελλάδα τον περασμένο μήνα, όλοι όσοι πήραν οι ΝΥΤ συνέντευξη βρίσκονταν στην Τουρκία για τουλάχιστον ένα χρόνο, προσπαθώντας να κερδίσουν αρκετά χρήματα για να επιχειρήσουν να περάσουν λαθραία στην Ευρώπη.
Για πολλούς, η Τουρκία δεν ήταν καν το πρώτο βήμα στη μακρόχρονη αναζήτησή τους για μια ασφαλή πατρίδα. Η κ. Abdullahi και τα μεγαλύτερα παιδιά της είχαν φύγει από τη Σομαλία για την Υεμένη πριν γίνει και αυτή εμπόλεμη ζώνη. Η Miliyen είχε δραπετεύσει από την καταπίεση της Ερυθραίας για την Αιθιοπία, αλλά σύντομα την κατέλαβε ο εμφύλιος πόλεμος.
Μετά από αρκετές αποτυχημένες προσπάθειες των δημοσιογράφων των Times να εντοπίσουν τους αιτούντες άσυλο, ένας περιφερειακός δημόσιος υπάλληλος στη Σμύρνη δήλωσε ότι η ομάδα είχε μεταφερθεί σε ένα κέντρο κράτησης στη Σμύρνη, στις τουρκικές ακτές.
Οι τουρκικές αρχές, πρόθυμες να αναδείξουν την κακή μεταχείριση των μεταναστών από την ελληνική κυβέρνηση, παραχώρησαν σπάνια πρόσβαση στις εγκαταστάσεις, και επί τρεις ώρες στις 20 και 21 Απριλίου επισκεφθήκαμε και πήραμε συνέντευξη από την ομάδα, η οποία επιβεβαίωσε ότι ήταν οι άνθρωποι που παρασύρθηκαν.
Όταν μιλήσαμε με την κ. Aden, κρατούσε τα πόδια της Awale στα χέρια της και είπε ότι πέρασε πάνω από ένα χρόνο στην Τουρκία προσπαθώντας να δει αν θα μπορούσε να φτιάξει μια ζωή για τον εαυτό της και το μωρό της, το οποίο γεννήθηκε εκεί. Όταν επιβιβάστηκε σε μια λέμβο λαθρεμπόρων τη νύχτα της 9ης Απριλίου, πίστευε ότι κατευθυνόταν προς την Ευρώπη για ένα καλύτερο μέλλον.
“Η Σομαλία δεν είναι ένα μέρος στο οποίο μπορούμε να επιστρέψουμε”, είπε.
Η Sulekha Abdullahi και ο 2χρονος γιος της, Marwan Abdi
Χήρα, η κ. Abdullahi, συνοδευόμενη από τα παιδιά της, ηλικίας 2 έως 17 ετών, ήλπιζε το ίδιο. Με καταγωγή από το Μογκαντίσου, στη Σομαλία, είπε ότι κατέφυγε στην Υεμένη το 2013. Τα μικρότερα παιδιά της – Mariam, 7 ετών, Majid, 5 ετών, και Marwan, 2 ετών – είχαν γεννηθεί εκεί, είπε.
Αποφάσισε να μεταβεί στην Τουρκία καθώς ο πόλεμος στην Υεμένη μαίνεται και στη συνέχεια στην Ευρώπη.Αφού έφτασαν όλοι μαζί στην Ελλάδα, τους πλησίασαν μασκοφόροι άνδρες.
«Είπαν ότι εργάζονται για τους M.S.F», είπε η κ. Abdullahi, αναφερόμενη στην ιατρική φιλανθρωπική οργάνωση Γιατροί Χωρίς Σύνορα. Γρήγορα έγινε σαφές ότι αυτό δεν ήταν αλήθεια.
Οι γυναίκες και μερικά από τα μεγαλύτερα παιδιά διηγήθηκαν με δάκρυα στα μάτια ότι τους έσκισαν τα χιτζάμπ και ότι οι άνδρες έψαχναν τα σώματά τους για αντικείμενα.
“Μας πήραν ό,τι είχαμε, μετρητά, τηλέφωνα, τα πάντα”, είπε η κ. Abdullahi.
Στη συνέχεια τις κλείδωσαν στο λευκό φορτηγάκι για αρκετές ώρες.
“Δεν μπορούσαμε να δούμε τίποτα έξω, δεν είχαμε πουθενά να καθίσουμε”, είπε η μεγαλύτερη κόρη της, η Ladan, 17 ετών. “Ήμασταν όλοι ξαπλωμένοι”.
Διαβάστε ολόκληρο το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ στους Νew York Times.
